تاریخچه کنسول‌های بازی ویدیویی
به جرئت می‌توان گفت که کنسول‌های بازی، مهم‌ترین بخش از صنعت بازی‌های ویدیویی بوده و دستگاه‌های الکترونیکی که نسل‌های مختلفی را ساخته و تاریخچه بازی‌های ویدیویی را نگارش کرده‌اند. بدون شک اگر این کنسول‌ها نبودند تاریخ بازی‌های ویدیویی به این صورت شکل نمی‌گرفت و نسل‌های بازی معنا و مفهومی نداشت. برای آشنایی با تاریخچه بازی‌های ویدیویی باید از دروازه کنسول‌ها گذشت و نسل به نسل این تاریخ فن‌آوری را دنبال کرد.
در این مجموعه مقالاتی که خواهید خواند با تاریخچه بازی‌های ویدیویی از بدو تولد آشنا خواهید شد. در این نوشتار سعی بر آن است تا با گفتاری ساده و روان به معرفی و بررسی هر یک از نسل‌های بازی‌های ویدیویی پرداخته و شما را با کنسول‌های آن نسل و مهم‌ترین بازی‌های آن آشنا کنیم. همان‌طور که قبلاً هم اشاره شد، در این مقاله تنها به بازی‌های کنسولی و کنسول‌های هر نسل اشاره خواهیم کرد.
پیدایش یک سرگرمی
هرچند محبوبیت بازی‌های ویدیویی و کنسول‌های بازی از دهه 70 میلادی به بعد شروع شد؛ اما پیدایش بازی‌های ویدیویی و نمونه اولیه کنسول‌ها به سال‌ها قبل از دهه 70 برمی‌گردد. زمانی که در سال 1947 لامپ اشعه کاتدی اختراع شد.
شاید با خودتان فکر کنید که اختراع لامپ اشعه کاتدی (که در تصویر بالا نمونه اولیه آن را مشاهده می‌کنید) چه ربطی به بازی‌ها دارد! با اختراع این لامپ امکان نمایش نقاط نورانی بر روی صفحه‌ای که به فسفر آغشته بود فراهم شد و در نتیجه مهندسین می‌توانستند تصاویر مورد نظر خود را بر روی نمایشگر اشعه کاتدی نشان دهند. شاید بتوان گفت اولین بازی که به این دستگاه ساخته شد، Bertie the Brain باشد که در سال 1950 توسط یک موسسه تحقیقاتی کانادایی توسعه پیدا کرد اما هنوز این بازی با آنچه که ما آن را بازی ویدیویی می‌شناسیم تفاوت داشت. در سال‌های 1951 و 1952 دستگاه‌های دیگری ساخته شد که می‌توان به بازی Draughts در سال 1952 اشاره کرد.
در دوره ابتدای توسعه بازی‌های ویدیویی، تمام بازی‌ها به صورت پروژه‌های تحقیقاتی در مؤسسات و دانشگاه‌های مختلف ساخته می‌شد. یک از مهم‌ترین این پروژه‌ها که در سال 1958 در آزمایشگاه ملی Brookhaven به سرانجام رسید عنوان Tennis for Two بود. این اثر اکنون به عنوان یکی از اولین بازی‌های ویدیویی تاریخ به حساب می‌آید و آن‌قدر محبوب است که حتی نسخه اندروید این عنوان، بازسازی شده و در دسترس کاربران است. در سال 1962 بازی چندنفره Spacewar! توسط «استیو راسل» (Steve Russell) در دانشگاه MIT ساخته و تبدیل به یکی از موردبحث‌ترین آثار ساخته شده در دوران ابتدایی توسعه بازی‌ها شد. این بازی آغازگر دوره جدیدی در بازی‌های ویدیویی شد و تأثیر بسیاری بر محصولات ساخته شده پس از خود گذاشت.
با ورود به دهه 70 میلادی بازی‌های ویدیویی وارد دوران تازه‌ای شدند. توسعه تلویزیون‌ها به سازنده‌ها این امکان را داد که به جای استفاده از دستگاه‌های آزمایشگاهی، از این تجهیزات نوظهور برای نمایش بازی‌های خود استفاده نمایند. در سال 1971 اولین بازی آرکید با عنوان Computer Space توسط «نولان باشنل» (Nolan Bushnell) ساخته شد. این دستگاه اولین سیستم آرکیدی بود که به صورت تجاری و به عنوان یک بازی ویدیویی به بازار عرضه شد. در این دستگاه از سیستم پرداخت سکه‌ای برای انجام بازی استفاده شده بود و بازی موجود در آن نسخه‌ای متفاوت از Spacewar! بود. با فاصله چند سال بعد از عرضه Computer Space به بازار، دومین دستگاه آرکید با عنوان Galaxy Game ساخته شد. این محصول نیز مانند رقیب خود نسخه گسترش‌یافته بازی Spacewar! بود. این پروژه نیز مانند دیگر آثار ابتدایی، یک محصول دانشگاهی بود که در دانشگاه استنورد توسعه پیدا کرد. قیمت دستگاه اولیه در زمان انتشار در حدود 20000 دلار امریکا بود و سیستم بازی آن نیز مبتنی بر انداختن سکه داخل دستگاه بود.
دوران جدید صنعت بازی‌های در حال متولد شدن بود. بعد از فروش عالی Computer Space، نولان باشنل کمپانی آتاری (Atari) را تأسیس و کار برروی پروژه بعدی خود را شروع کرد. «آلن الکورن» (Allan Alcorn) اولین کسی بود که در این کمپانی استخدام شد و کار خود را برروی یک پروژه پیشنهادی شروع کرد. پروژه‌ای که یک بازی پینگ پونگ بود و یک سال بعد از Computer Space و در سال 1972 با عنوان Pong به بازار عرضه شد و بیش از 8000 نسخه فروخت و آغازگر دوره جدید بازی‌های ویدیویی شد.
نسل اول
سال 1972 میلادی سرآغاز اولین نسل از کنسول‌های بازی بود. با ورود تلویزیون به خانه‌ها، کم‌کم مخترعین و فعالان صنعت بازی به این فکر افتادند که دستگاه‌های بازی را روانه خانه مشتریان خود کنند. نخستین کنسول خانگی با نام «مگناوکس ادیسه» (Magnavox Odyssey) به قیمت 100 دلار امریکا (معادل حدودی 585 دلار در سال 2018) به بازار عرضه شد. این کنسول خانگی توسط «رالف بائر» (Ralph H. Baer)، کسی که اکنون به عنوان پدر بازی‌های ویدیویی شناخته می‌شود و یک مهندس تلویزیون بود، توسعه پیدا کرد. بائر مخترعی امریکایی بود که از سال 1968 در حال کار و توسعه برروی این کنسول خانگی با نام رمز Brown Box بود. این کنسول بازی هرچند یک دستگاه الکترونیکی دیجیتال بود ولی برای ارسال تصویر به تلویزیون از مدارهای آنالوگ استفاده می‌کرد. معروف‌ترین بازی که برروی این کنسول خانگی منتشر شد، عنوان Pong بود. کنسول مگناوکس تا سال 1975 توسط تولید کنند اصلی ساخته شد و 350000 واحد فروخت و بعد از آن تا سال 1978 میلادی توسط فیلیپس به بازار عرضه و سپس فروش آن متوقف شد. در این نسل کمپانی نینتندو نیز وارد بازار تولید کنسول شد و دستگاه Color TV-Game را با قیمتی بین 8300 تا 48000 یِن (معادل 122 تا 708 دلار در سال 2018) عرضه کرد. نینتندو توانست در اولین نسل بازی‌های ویدیویی موفقیت چشمگیری به دست آورده و در میان سال‌های 1977 تا 1980 تعداد سه میلیون کنسول را فقط در ژاپن به فروش برساند. نسل اول بازی‌های ویدیویی با توقف تولید Color TV-Game به طور کامل در سال 1980 به پایان رسید و دوره جدیدی از بازی‌های ویدیویی آغاز شد.
Ralph Baer پدر کنسول‌های بازی
نسل دوم
نسل دوم کنسول‌های بازی از سال 1976 میلادی و با عرضه Fairchild Channel F آغاز شد. قیمت این کنسول 169 دلار (معادل 727 دلار در سال 2018) بود و در بازه هشت ساله تولید تا سال 1983 تنها توانست 250000 نسخه به فروش برساند. در این نسل رقابت بین تولیدکنندگان در این صنعت نوظهور افزایش یافت و کنسول‌های متعددی مانند مگناوکس 2 و «اینتلی‌ویژن» (Intellivision) به بازار عرضه شدند. هر کدام از این کنسول‌ها به ترتیب یک میلیون و بیش از سه میلیون نسخه فروختند. در این نسل دو رویداد خاص باعث شد که نسل دوم کنسول‌ها از اهمیت بالایی در تاریخچه این صنعت بدل شود.
اولین رویداد عرضه کنسول افسانه‌ای آتاری 2600 بود که در سپتامبر 1977 با قیمت 200 دلار امریکا (808 دلار در سال 2018) وارد بازار شد. کنسولی که تولید آن تا سال 1992 ادامه داشت و باعث شد لقب طولانی‌مدت ترین نسل بازی‌های ویدیویی به نسل دوم اختصاص یابد. فروش 30 میلیون عددی این کنسول باعث شد با اختلاف زیاد نسبت به دیگر رقبایش به عنوان بهترین کنسول نسل دوم لقب بگیرد. بازی‌های کنسول آتاری برروی کارتریج منتشر شده و بیش از 500 بازی مختلف توسط ناشران برای این کنسول عرضه شد. در این نسل عناوینی مانند Pac Man و Pitfall منتشر شدند که بعدها به نمادی برای صنعت بازی‌های ویدیویی تبدیل گشتند. دومین رویداد منحصر به فرد این نسل عرضه اولین کنسول قابل حمل به معنای واقعی کلمه توسط نینتندو بود. این کمپانی در سال 1980 کنسول بازی Game & Watch را به بازار عرضه کرد. ویژگی این کنسول این بود که بازی‌ها داخل کنسول تعبیه شده بود و برای هر بازی شما باید کنسولی جدید تهیه می‌کردید. عناوین مهمی مانند Mario Bros و Donkey Kong برای این کنسول منتشر شدند و نینتندو تا سال 1990 به تولید این دستگاه هیجان انگیز ادامه داد و موفق شد حدود 43 میلیون واحد از آن را به فروش برساند. هرچند نسل دوم تا سال 1992 به طول انجامید اما عملا در سال 1983 نسل سوم کنسول‌های بازی شروع شد و چندین سال عناوین میان نسلی وارد بازار شدند.
نسل سوم
با گذشتن دوران ابتدایی صنعت بازی‌های ویدیویی، این صنعت نوپا و در سال 1983 وارد نسل سوم و یکی از دوران‌های طلایی بازی‌ها شد. نسلی که به دلی استفاده از پردازنده‌های هشت بیتی به نسل هشت بیتی معروف شد و این آغاز ماجرا بود. نسل سوم تغییرات عمده‌ای نسبت به دوره قبل داشت که موجب شد تفاوت بسیار زیادی با نسل پیشین خود داشته باشد. استفاده از پروسسورهای هشت بیتی، ابداع D-pad برای کنترلرها و افزایش رزولوشن بازی‌ها بخشی از این تغییرات بودند. در سال 1983 کمپانی «سگا» (SEGA) اولین کنسول خود با نام SG-1000 را روانه بازار ژاپن کرد. کنسولی که نتوانست بیش از یک سال در برابر رقیب پرآوازه و قدرتمند خود یعنی Family Computer (FamiCom) یا Nintendo Entertainment System (NES یا همان میکروی معروف در ایران) دوام بیاورد و در سال 1984 از خط تولید خارج شد. کمپانی سگا پس از این شکست بار دیگر شانس خود را امتحان کرد و این بار با عرضه Sega Master System توانست شکست قبل خود را جبران کرده و با قیمت معادل 446 دلار در سال 2018 به رکورد 13 میلیون عدد فروش جهانی دست پیدا کند. کمپانی آتاری که خود سردمدار صنعت بازی‌های ویدیویی بود کنسول آتاری 7800 را در سال 1986 روانه بازار کرد اما نتوانست در برابر رقبای ژاپنی خود عرض اندام کرده و عرصه را به آن‌ها واگذار کرد. نسل سوم نسل کنسول‌های ژاپنی بود و در این میان نینتندو با کنسول NES به عنوان طلایه‌دار این نسل شناخته می‌شود.
کنسول FamiCom در سال 1983 در ژاپن و سپس در سال 1985 در ایالات متحده امریکا روانه بازار شد و سریعاً جای خود را در میان اهل بازی و طرفداران این سرگرمی ناب باز کرد. هرچند کنسول در ابتدای عرضه با مشکلات فنی روبه‌رو شد و تا مرز شکست هم پیش رفت اما با تدابیر سازندگان و برطرف کردن مشکلات به سرعت توانست به عرصه رقابت برگشته و لقب پرفروش‌ترین کنسول تاریخ ژاپن را در پایان سال 1984 به خود اختصاص دهد. این موفقیت باعث شد که نینتندو به فکر انتشار کنسول در امریکای شمالی بیفتد و به همین جهت با کمپانی آتاری وارد مذاکره شد تا از طریق آن‌ها این کنسول را در ایالات متحده منتشر کند. هرچند این توافق به خوبی پیش رفت اما به دلیل مشکلات قانونی Coleco بر سر بازی Donkey Kong و همچنین اخراج مدیرعامل آتاری، این ماجرا به سرانجام نرسید و نینتندو به تنهایی تصمیم به انتشار کنسول FamiCom در امریکا گرفت. تا سال 1986 بازی‌های زیادی برای این کنسول عرضه شده که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به عنوان Super Mario Bros اشاره کرده که نه تنها توانست با فروش 40 میلیون عددی خود به یکی از پرفروش‌ترین بازی‌های نینتندو تبدیل شود، بلکه به نمادی باری این کمپانی و محصولاتش بدل شد. این کنسول افسانه‌ای توانست با رقم 61 میلیون واحد فروش به یکی از پرفروش‌ترین کنسول‌های تاریخ تبدیل شده و به تنهایی به نماد نسل سوم بازی‌های ویدیویی بدل شود. نسلی که در سال 2003 با توقف تولید کنسول NES در ژاپن به پایان رسید.
نسل چهارم
با ورود پردازنده‌های 16 بیتی به بازار، کم‌کم سازندگان کنسول‌های بازی به فکر استفاده از آن‌ها افتادند و در سال 1987 اولین کنسول این نسل با عنوان PC Engine در ژاپن عرضه شد که بعداً در امریکا با نام TurboGrafX-16 به بازار آمد. پردازنده‌های 16 بیتی، صدای استریو، بهبود رنگ‌ها و رزولوشن و استفاده کنترلرهایی با تعداد دکمه‌های بیشتر (بین 3 تا 8 دکمه) از مهم‌ترین ویژگی‌های این نسل بود و علاوه بر تمام این موارد در اواخر نسل قابلیت پشتیبانی از دیسک‌های نوری CD نیز به این کنسول‌ها اضافه شد. اگرچه کنسول PC Engine اولین دستگاه این نسل بود اما در رقابت فروش نتوانست چندان موفق شود و تا سال 1994 که تولید آن متوقف شد تنها توانست 5.8 میلیون عدد دستگاه به فروش برساند. پرفروش‌ترین بازی این کنسول Bonk's Adventure نام داشت.
نسل چهارم ادامه رقابت بین دو کمپانی بزرگ یعنی نینتندو و سگا بود. سگا کنسول افسانه‌ای «سگا مگا درایو» (SEGA Mega Drive یا SEGA Genesis) با قیمت 190 دلار (معادل 375 دلار در سال 2017) و نینتندو کنسول «سوپر نینتندو» (SNES) با قیمت 200 دلار (359 دلار در 2017) را به ترتیب در سال‌های 1988 و 1990 روانه بازار کردند. رقابت این دو غول بازی‌سازی در این نسل بسیار فشرده بود و نینتندو با 49 میلیون عدد و سگا با 30 میلیون واحد فروش توانستند سهم بزرگی از بازار را از آن خود کنند. کمپانی سگا بازی Sonic the Hedgehog را برای رقابت با عنوان Super Mario Bros منتشر کرد و این بازی توانست با فروش 15 میلیون عددی خود تبدیل به پرفروش‌ترین بازی کنسول Mega Drive و یکی از بزرگ‌ترین فرنچایزهای تاریخ بازی‌های ویدیویی شود. در مقابل کمپانی نینتندو با تکیه به سابقه چندین ساله خود عناوین پرفروشی مانند Super Mario World، Donkey Kong Country و Super Mario Kart را منتشر کرد.
یکی از اتفاقات جالبی که در نسل چهارم رخ داد، انتشار کنسول قدرتمند و البته گران قیمت Neo Geo توسط کمپانی ژاپنی SNK بود. این کنسول که اساساً بر مبنای سیستم‌های آرکید ساخته شده بود در سال 1991 با قیمت سرسام آور 400 دلار (720 دلار 2017) به بازار آمد. به دلیل استفاده از پردازنده‌های قوی‌تر در این کنسول، عناوین منتشر شده برای آن از جلوه‌های دیداری فوق‌العاده‌ای برخوردار بودند که هر بازیکنی را مات و مبهوت خود می‌کردند. پرفروش‌ترین بازی این کنسول لوکس عنوان Samurai Shodown محصول SNK بود که یک بازی مبارزه‌ای زیبا با جلوه‌های دیدنی بود.
دیگر اتفاق هیجان انگیزی که در این نسل و به یمن پیشرفت فن‌آوری رخ داد، عرضه کنسول‌های قابل حمل توسط کمپانی‌های بزرگ صنعت بازی‌سازی بود. کمپانی آتاری کنسول Atari Lynx را در سال 1989 به بازار عرضه داشت و توانست تا سال 1995 حدود 3 میلیون عدد از این دستگاه را بفروشد. کمپانی NEC کنسول TurboExpress را در سال 1990 منتشر کرد و تا سال 1994 نتوانست بیش از 1.5 میلیون واحد به فروش برساند. کمپانی سگا نیز در سال 1990 به این رقابت وارد شد و با عرضه Sega Game Gear و به کمک فرنچایزهای محبوب خود مانند Sonic توانست تا سال 2001 به فروش قابل توجه 11 میلیون عددی دست پیدا کند. تمام این اعداد و ارقام در برابر فروش خیره‌کننده کنسول قابل حمل نینتندو مانند کاهی در برابر کوه است! کمپانی نینتندو در سال 1989 کنسول Game Boy را ابتدا با صفحه نمایش سیاه و سفید و سپس با صفحه رنگی به بازار عرضه کرد. کنسولی که تبدیل به یکی از پرفروش‌ترین کنسول‌های تاریخ صنعت بازی شد و تا زمان توقف تولید خود در سال 2003 تعداد خیره کننده 118 میلیون واحد کنسول را فروخت. نینتندو با عرضه این کنسول جایگاه خود را در رقابت‌های نزدیک این صنعت مستحکم کرد و فاصله چشمگیری با رقبا در عرضه کنسول‌های قابل حمل پیدا کرد. عنوان Tetris معروف‌ترین و پرفروش‌ترین بازی این کنسول است که توانست به فروش شگفت انگیز 30 میلیون نسخه دست پیدا کند.
نسل چهارم با تمام فراز و نشیب‌هایش و با انتشار مجموعه‌ای از بهترین عناوین تاریخ صنعت بازی‌های ویدیویی سرانجام در سال 2004 با توقف تولید Neo Geo به پایان رسید ولی هنوز خاطرات آن دوران طلایی در اذهان مردم دنیا باقی مانده است.
نسل پنجم
پنجمین نسل از بازی‌های ویدیوی و کنسول‌ها با ورود تکنولوژی‌های جدید و شگفت‌انگیز به این صنعت آغاز شد. مهم‌ترین ویژگی این نسل کوچ بازی‌سازان از بازی‌های دو بعدی به سمت بازی‌های سه بعدی بود و از همین رو این نسل به دوران سه بعدی (3D) معروف شد. استفاده از پردازنده‌های 32 و 64 بیتی، درایوهای نوری، کیفیت تصویری SD با رزولوشن‌های 480 و 576 و انیمیشن‌های سه بعدی از پیش رندر شده از مهم‌ترین ویژگی‌های نسل پنجم بود.
نسل پنجم در اکتبر سال 1993 با عرضه کنسول گران قیمت 3DO به بازار آمریکای شمالی آغاز شد. کنسول 3DO محصول مشترک چندین کمپانی مانند «پاناسونیک» و EA بود. قیمت 700 دلاری این دستگاه (1186 دلار در سال 2017) باعث شد که این کنسول خانگی بیشتر از اینکه یک وسیله بازی باشد به کالایی لوکس تبدیل شود و در نتیجه در رقابت با دیگر شرکت‌ها نتواند بیش از دو میلیون دستگاه در سراسر جهان بفروشد. پرفروش‌ترین بازی این کنسول نه چندان موفق عنوان Gex بود که توانست با فروش یک میلیون نسخه‌ای سهم اندکی از بازار را برای این کمپانی تازه وارد به دست آورد. سرانجام تولید 3DO در سال 1996 متوقف شد و این کنسول لوکس نتوانست بیش از سه سال در رقابت باقی بماند.
درست یک ماه بعد از انتشار 3DO، کمپانی آتاری جدیدترین کنسول خود را با نام Atari Jaguar روانه بازار کرد. بر خلاف 3DO این کنسول آتاری هنوز از کارتریج به عنوان رسانه بازی استفاده می‌کرد و همین موضوع باعث شد که به سرعت عرصه رقابت را به 3DO و درایوهای نوری واگذار کند و بعد هم با ورود دیگر رقبا، حسابی از غافله عقب بماند. آتاری تمام تلاش خود را کرد و انواع ترفندها مانند کاهش قیمت و افزودن دستگاه جانبی درایو نوری را به کار برد تا بتواند به مسابقه تجاری بازگردد ولی افسوس که فاصله‌اش با رقبا آن‌قدر زیاد بود که هیچ‌کدام از آن ترفندها افاقه نکرد. نسل پنجم برای کمپانی آتاری نسلی تلخ و دردناک بود. فروش کمتر از 250 هزار کنسول باعث شد نه تنها خط تولید این کنسول در سال 1996 متوقف شود، بلکه کمپانی آتاری در اثر بحران ایجاد برای همیشه از صحنه رقابت سخت‌افزاری کنسول‌های بازی کنار رفت و آتاری در سال 1996 به تاریخ پیوست.
کمپانی سگا و نینتندو به رقابت خود در این نسل ادامه دادند اما اوضاع برای سگا چندان بر وفق مراد نبود. این کمپانی کنسول «ساترن» (Saturn) را در سال 1994 با قیمت 400 دلار (معادل 642 دلار 2017) روانه بازار کرد و به دلیل همین قیمت بالا در رقابت با دیگر شرکت‌ها دچار مشکل بزرگی شد. این کمپانی تا سال 2000 میلادی به تولید ساترن ادامه داد و توانست بیش از 9 میلیون دستگاه بفروشد که هرچند نسبت به کمپانی‌های آتاری و 3DO رقم بهتری بود، ولی در برابر رقیب دیرینه و رقیب تازه‌وارد خودش حرفی برای گفتن نداشت. در مقابل کمپانی نینتندو با عرضه Nintendo 64 و با تکیه بر فرنچایزهای محبوبی که داشت توانست موفقیت قابل توجهی به دست آورد. کنسول N64 از پردازنده‌ی 64 بیتی استفاده می‌کرد و به دلیل استفاده از کارتریج به جای درایو نوری توانست در سال 1996 با قیمت بسیار کم 200 دلار (معادل 312 دلار 2017) پا به عرضه رقابت گذاشته و در نهایت به تعداد فروشی بیش از 32 میلیون دستگاه دست پیدا کند؛ مانند نسل‌های گذشته این بار هم ماریو برگ برنده کنسول نینتندو بود و عنوان Super Mario 64 با فروشی معادل 11.62 میلیون نسخه توانست لقب پرفروش‌ترین بازی N64 را به خود اختصاص دهد. سرانجام در سال 2003 تولید این کنسول متوقف شد.
داستان نسل پنجم به همین‌جا ختم نمی‌شود. این نسل شاهد ورود یک کمپانی ژاپنی دیگر به عرصه ساخت بازی‌های ویدیویی بود. کمپانی که به سرعت مسیرهای پیشرفت را طی کرد و به نمادی در صنعت بازی در جهان بدل شد. شرکت «سونی» (Sony) در سال 1994 کنسول «پلی‌استیشن» (Playstation) را با قیمت 300 دلار (482 دلار 2017) روانه بازار کرد. کنسولی که هم از درایو نوری بهره می‌برد و هم در برابر رقبایش قیمت کمتری داشت. جامعه جهانی سریعاً از این کنسول تازه‌وارد استقبال کرد به طوری که در عرض شش ماه فروش پلی‌استیشن از مرز 2.5 میلیون عدد گذشت. پلی‌استیشن که بعدها با نام PS1 و PS One (نسخه کوچک‌تر مدل اصلی) شناخته شد تبدیل به نمادی برای صنعت بازی شد و توانست فرنچایزها و استودیوهای بسیاری را به این صنعت معرفی کند. معرفی کنترلر DualShock از دیگر تحولاتی بود که پلی‌استیشن پدید آورد و ساختار کنترلی بازی‌های سه بعدی را دگرگون کرد. پرفروش‌ترین عنوانی که برای این کنسول منتشر شد عنوان Gran Turismo بود که بیش از 10 میلیون نسخه فروخت. پلی‌استیشن و سونی سال‌های طلایی را سپری کردند و سرانجام خط تولید کنسول PS1 با فروشی بیش از 102 میلیون دستگاه در سال 2006 میلادی متوقف شد و نسل پنجم بازی‌های ویدیویی با تمام فراز و نشیب‌هایش به پایان رسید.
نسل ششم
بازی‌های ویدیویی روز به روز از نظر گرافیکی و تکنولوژی ساخت پیشرفت می‌کردند و سخت افزار کنسول‌های نسل پنجمی به سختی جوابگوی آن‌ها بود، از طرفی حجم داده‌های این عناوین رو به افزایش بود و CD رسانه مناسبی برای این حجم از اطلاعات نبود. تمام این محدودیت‌ها و عطش سازندگان و بازیکنان برای گرافیک پیشرفته‌تر باعث شد که کنسول‌های بازی در سال 1998 وارد نسل ششم خود شوند. مهم‌ترین ویژگی این نسل ظهور دیسک‌های حجیم DVD بود که باعث شد بازی‌های با حجم بسیار بیشتر را بتوان بر روی آن‌ها ذخیره کرد.
کمپانی سونی در این نسل به موفقیت‌های به دست آمده در نسل قبل ادامه داد و این بار کنسول پلی‌استیشن دو (PS2) را به بازار عرضه کرد. پلی‌استیشن دو به قیمت 300 دلار (426 دلار 2017) در سال 2000 منتشر شد. به لطف موفقیت چشمگیر کنسول پلی‌استیشن در نسل پنجم، PS2 نیز با اقبال عمومی بسیار خوبی مواجه شد و با ارائه مجموعه‌ای از بهترین فرنچایزهای تاریخ توانست به فروش فوق‌العاده 155 میلیون عددی دست پیدا کند. با این رقم، پلی‌استیشن دو، پرفروش‌ترین کنسول تاریخ بازی‌های ویدیویی لقب گرفت و هنوز هم رکورد فروش آن دست نیافتنی است. علاوه بر اینکه بازی Grand Theft Auto: San Andreas با بیش از 17 میلیون نسخه به پرفروش‌ترین بازی این کنسول بدل شد، بلکه عناوین انحصاری پر مخاطبی مانند God Of War، Jak and Daxter و Ratchet and Clank نیز برای این کنسول افسانه‌ای منتشر شدند که هر کدام در تاریخچه بازی‌های ویدیویی به عنوان نماد صنعت حساب می‌شوند. سرانجام در سال 2013 تولید این کنسول تاریخی متوقف شد و به خاطره‌ها پیوست و نسل ششم نیز در همین نقطه به پایان رسید.
بر خلاف سونی، نسل ششم برای سگا نسل خوبی نبود و مانند آتاری باعث شد که این کمپانی نیز از رقابت خارج شود. نسل ششم پایان تولید کنسول‌های سگا بود و آخرین کنسولی که این کمپانی به بازار عرضه کرد، کنسول «دریم‌کست» (Dreamcast) در سال 1998 بود. کنسولی 200 دلاری (294 دلار 2017) که از قابلیت‌های آنلاین و اینترنت بهره می‌برد و از زمانه خودش جلوتر بود. هرچند عناوین پرفروشی مانند Sonic Adventure برای این کنسول منتشر شد و 2.5 میلیون نسخه فروخت، ولی این باعث نشد که دریم‌کست شکست نخورد و کمپانی سگا را با بحران مواجه نکند. کنسول دریم‌کست در سال 2001 از خط تولید خارج شد و سگا تنها توانست 9 میلیون عدد از این کنسول به فروش برساند.
هرچند اوضاع نینتندو در این نسل بهتر از رقیب دیرینه‌اش بود ولی در نهایت نتوانست بیش از 21 میلیون عدد کنسول «گیم کیوب» (GameCube) در این نسل بفروشد. گیم کیوب در سال 2001 با قیمت 200 دلار روانه بازار شد و تا سال 2007 به فروش خود ادامه ادامه داد. عنوان Super Smash Bros. Melee با بیش از هفت میلیون نسخه فروش پرفروش‌ترین بازی این کنسول شد هرچند ماریو و دوستانش نتوانستند کمک چندانی به فروش گیم کیوب بکنند.
نسل ششم هرچند برای نینتندو نسل خوبی نبود و سگا آن را با شکست تمام کرد؛ اما شاهد ورود غول بزرگ نرم افزاری دنیا به این صنعت بود. کمپانی مایکروسات کنسول Xbox را در سال 2001 روانه بازارهای امریکای شمالی کرد. کنسول قدرتمندی که با قیمت 300 دلار (415 دلار 2017) منتشر شد و توانست بیش از 24 میلیون عدد بفروش برساند. مهم‌ترین ویژگی کنسول Xbox بعد از قدرت سخت افزاری آن، کنترلر عجیب و بزرگ آن بود که به عنوان یکی از بدترین طراحی‌های کنترلر در صنعت بازی‌های ویدیویی شناخته می‌شود. با این حال به دلیل عدم تقارن آنالوگ استیک‌های این کنترلر، عملاً کنترل بازی‌های شوتر کنسولی به طرز اعجاب‌آوری بهبود پیدا کرد و با انتشار عناوین Halo برای این کنسول فصل جدیدی در بازی‌های شوتر اول شخص کنسولی آغاز شد. این موضوع باعث شد که عنوان Halo 2 بتواند به پرفروش‌ترین بازی این کنسول تبدیل شده و بیش از هشت میلیون نسخه بفروشد.
در این نسل، نینتندو دوباره به بخش کنسول‌های قابل حمل جان تازه‌ای بخشید. این کمپانی که در عرصه رقابت کنسول‌های خانگی عقب افتاده بود، در سال 2001 کنسول دستی Game Boy Advanced را به بازار عرضه کرد. کنسول قدرتمندی که از کارتریج به عنوان رسانه بازی استفاده می‌کرد و قابلیت پشتیبانی از نسل قبل یعنی بازی‌های Game Boy را نیز داشت. با انتشار این کنسول و به دلیل طول عمر بالای باتری آن و کیفیت گرافیکی بازی‌های منتشر شده برای آن به سرعت مورد استقبال قرار گرفت و توسط منتقدین مورد تحسین واقع شد و توانست تنها در اولین هفته عرضه در بازارهای امریکا، بیش از 500 هزار کنسول به فروش برساند. نینتندو با عرضه GBA و نسخه‌های متفاوت آن به موفقیت بالایی در نسل دست پیدا کرد و توانست بیش از 81 میلیون کنسول GBA را در سراسر جهان عرضه کند. کنسول گیم‌بوی ادونس سرانجام در سال 2010 از خط تولید نینتندو خارج شد.
نسل هفتم
با ورود مایکروسافت به صنعت بازی‌های ویدیویی و پیشرفت خیره‌کننده فن آوری در قرن 21، این حوزه شاهد تحولات بزرگی بود که آغاز آن در سال 2005 میلادی با عرضه کنسول Xbox 360 توسط مایکروسافت بود و در این زمان نسل هفتم کنسول‌های بازی آغاز شد. از میان تمام کمپانی‌هایی که زمانی به تولید کنسول می‌پرداختند، تنها نینتندو، سونی و مایکروسافت باقی مانده بودند. سه کمپانی قدرتمندی که هر کدام به پشتوانه طرفداران خود آماده پیروزی در این رقابت نفس‌گیر بودند. به جرئت می‌توان گفت نسل هفتم بازی‌های ویدیویی، یکی از بهترین نسل‌هایی بود که بازیکنان در سراسر دنیا تجربه کردند. (به عقیده نویسنده نسل هفتم بهترین نسل و نسل طلایی بازی‌های ویدیویی است) هفتمین نسل از بازی‌های ویدیویی مملو بود از نوآوری‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری. بسیاری از فرنچایزهای محبوب نسل‌های قبل در این دوره به بهترین شکل ادامه پیدا کرده و فرنچایزهای جدیدی به بازار عرضه شدند و بازیکنان در سراسر دنیا از تجربه آن‌ها لذت بردند.
در نسل هفتم با پیشرفت‌های فن آوری اینترنت، بازی‌های آنلاین تبدیل به بخش مهمی از صنعت بازی‌سازی شدند. کمپانی‌های مایکروسافت و سونی با ارائه سرویس‌های «لایو» (Xbox Live) و «شبکه پلی‌استیشن» (Playstation Network یا به اختصار PSN) فصل جدیدی از شبکه‌های اجتماعی بازی محور و بازی‌های آنلاین را آغاز کردند. طراحی داشبوردهای کاربری کنسول‌ها و امکانات مختلف مانند آواتار، پروفایل اختصاصی و تروفی و اچیومنت از مهم‌ترین ویژگی‌هایی بود که باعث می‌شد کاربران روز به روز به این سرویس‌ها تمایل پیدا کرده و از آن استفاده کنند.
یکی دیگر از مهم‌ترین ویژگی‌های نسل هفتم، عرضه کنترلرها و سخت‌افزارهایی بود که با استفاده از حرکت بدن و دست بازیکن، کاراکترهای بازی قابل کنترل بودند. تجهیزات و حسگرهای حرکتی به سرعت جای خود را در میان خانواده‌ها باز کردند. کمپانی نینتندو کنسول جدید خود به نام Wii بر پایه کنترلرهای حرکتی طراحی کرد و همین موضوع باعث فروش چشمگیر این کنسول شد. سونی و مایکروسافت نیز کنترلر Move و سنسور «کینکت» (Kinect) را به بازار عرضه کردند و سهم قابل توجهی از فروش این بخش را به دست آوردند. با کمک این فن‌آوری‌ها، کنسول‌های خانگی دوباره به میان خانواده‌ها بازگشتند و همه سنین از بازی‌های حرکتی آن لذت بردند.
مایکروسافت در سال 2005 کنسول Xbox 360 را با قیمت 300 دلار به بازار عرضه کرد. کنسولی که حاصل بازطراحی نسخه قبلی Xbox بود. اصلاحات انجام شده بر روی کنترلر Xbox باعث شد که کنترلر Xbox 360 به عنوان یکی از بهترین کنترلرهای تاریخ بازی‌های ویدیویی شناخته شود. رسانه مورد استفاده در این کنسول دیسک نور DVD 9 بود که تقریباً ظرفیت دو برابر دیسک‌های قبلی را داشت. هرچند در ابتدای کار، کنسول‌های Xbox 360 با مشکلات سخت‌افزاری مختلفی مانند «چراغ قرمز» (Red Ring of Death یا RROD) مواجه شد ولی توانست به سرعت و با ارائه نسخه‌های جدید Xbox 360 بر این مسئله فائق آمده و بتواند در این نسل به فروش چشمگیر 84 میلیون کنسول دست پیدا کند. مایکروسافت با عرضه عناوین انحصاری جذاب مانند Halo و Gears of War توانست در این نسل نامی برای خود دست و پا کرده و پا به پای کهنه‌کاران این صنعت پیش برود. کنسول Xbox 360 سرانجام در سال 2016 از خط تولید خارج شد.
در نقطه مقابل کمپانی سونی در سال 2006 کنسول پلی‌استیشن سه را با قیمت گزاف 500 دلاری به بازار عرضه کرد و همین موضوع باعث شد شروع خوبی در نسل هفتم نداشته باشد. هرچند گذشته ثابت کرده بود که معمولا کنسول‌های گران قیمت محکوم به شکست هستند ولی سونی با استفاده از فن‌آوری‌های پیچیده در ساخت PS3 و همچنین استفاده از دیسک‌های Blu-Ray (BD) با حجمی بالاتر از 25 گیگ باعث شد که قیمت هنگام عرضه این کنسول بسیار بالا باشد. علاوه بر این مشکلات سخت افزاری ابتدای نسل نیز گریبان این کنسول را گرفت و بسیاری از دستگاه‌های PS3 با مشکل چراغ زرد (Yellow Light of Death یا YLOD) مواجه شدند. تمام این مشکلات باعث شد سونی در ابتدای نسل از رقبای خود عقب بیافتد اما در نهایت با کاهش قیمت 100 و 200 دلاری کنسول، ارائه سرویس رایگان PSN و عرضه بازی‌های انحصاری بسیار زیبا مانند Uncharted، The Last of Us، Killzone و God of War 3 توانست به رقابت بازگردد و در نهایت به فروش 80 میلیون عددی در زمینه کنسول دست پیدا کند.
نینتندو اما در نسل هفتم مسیر متفاوتی را انتخاب کرد بود. این کمپانی در سال 2006 کنسول Wii را با قیمت 250 دلار منتشر کرد و با تمرکز بر بازی‌های حرکتی توانست خانواده‌های بسیاری را در سراسر دنیا به خود جذب کند. عرضه عناوین انحصاری دیدنی مانند Mario، Zelda و Kirby و انتشار بازی‌های حرکتی فراوان از مهم‌ترین عوامل موفقیت این کنسول بازی نینتندو بودند. تولید Wii تا سال 2017 ادامه یافت و نینتندو بیش از 101 میلیون عدد از این کنسول را فروخت و به موفقیت چشمگیری دست پیدا کرد.
نینتندو در زمینه کنسول‌های قابل حمل نیز در این نسل موفق بود و با عرضه Nintendo DS در سال 2004 به قیمت 150 دلار توانست به رکورد خیره‌کننده فروش 154 میلیون عدد کنسول دست پیدا کند. سونی نیز کنسول Playstation Portable (PSP) را در سال 2004 با قیمت 200 دلار منتشر کرد. سونی در اولین حضور خود در بخش کنسول‌های قابل حمل و با ارائه بازی‌های انحصاری، زیبا و دیدنی توانست به موفقیت بسیار خوبی دست پیدا کند و بیش از 80 میلیون عدد PSP را در سراسر جهان به فروش برساند. کنسول‌های NDS و PSP در سال 2014 از خط تولید خارج شدند. نسل طلایی هفتم سرانجام در سال 2017 به پایان رسید و این در حالی بود که این نسل توانست بسیاری از بهترین لحظات دنیای بازی را برای بازیکنان به ارمغان بیاورد.
نسل هشتم
نسلی که در آن به سر می‌بریم، نسل هشتم کنسول‌های بازی است. نسلی که انتظار می‌رفت بعد آن دوران طلایی به بهترین شکل ممکن ادامه پیدا کند؛ اما این اتفاق رخ نداد. نینتندو با عرضه کنسول Wii U نتوانست موفقیتی به دست آورد و تنها با فروش حدود 13 میلیون عدد از این کنسول، تولید آن را در سال 2017 متوقف کرد. با این اوصاف نینتندو باز هم با تکیه بر خلاقیت و طرفداران پر شور و سابقه طولانی که داشت در سال 2017 کنسول نینتندو سوییچ را عرضه کرد که تا کنون توانسته است به فروشی بیش از 14 میلیون دستگاه برسد و شاید این نسل را به شکل بهتری تمام کند. مایکروسافت با عرضه Xbox One و اجباری کردن استفاده از کینکت برای این کنسول و انجام اشتباهات مکرر باز هم خاطرات نسل ششم را زنده کرد و با تمرکز بیش از حد بر روی سرویس‌های مختلف نتوانست در بخش سخت افزاری به موفقیت چشمگیری دست پیدا کند. در این میان وضعیت کمپانی سونی از دیگر رقبا بسیار بهتر است. این کمپانی با عرضه کنسول پلی‌استیشن چهار (PS4) و به مدد عناوین انحصاری و جذب مخاطبین بسیار توانسته است تا کنون بیش از 70 میلیون کنسول به فروش برساند.
با ظهور تلفن‌های هوشمند و به‌ویژه سیستم عامل اندروید، اوضاع کنسول‌های قابل حمل چندان در این نسل خوب نیست. نینتندو کنسول Nintendo 3DS را به بازار عرضه کرد که تا کنون توانسته بیش از 70 میلیون عدد بفروشد که این آمار نسبت و دوره‌های موفقیتی در حدی متوسط محسوب می‌شود. سونی اما وضعیتی به مراتبی بدتر داشته و با عرضه کنسول Playstation Vita نتوانسته به موفقیتی دست پیدا کند.
تمرکز بیش از حد کمپانی‌های سازنده بر مسائل جانبی مانند واقعیت مجازی، رزولوشن و سرویس‌های آنلاین باعث شد که کمپانی‌ها در این نسل کنسول‌های میان نسلی مختلفی را عرضه کرده و استودیوها به جای تمرکز بر ساخت بازی، روی سرویس‌ها و خدمات آنلاین و پرداخت‌های درون برنامه‌ای تمرکز کرده‌اند. نسل هشتم با تمام مشکلاتش در جریان است و بازیکن‌ها از عناوین منتشر شده در آن لذت می‌برند و شاید دوباره در نسل آینده، بازیکنان تجربه یک نسل طلایی را داشته باشند.
پ.ن: این نوشتار در اردیبهشت سال 97 در یک وبسایت داخلی منتشر شد و امروز دیدم انتشار آن در این فروم هم خالی از لطف نیست و آن را بدون هیچ آپدیتی دوباره اینجا منتشر کردم
به جرئت می‌توان گفت که کنسول‌های بازی، مهم‌ترین بخش از صنعت بازی‌های ویدیویی بوده و دستگاه‌های الکترونیکی که نسل‌های مختلفی را ساخته و تاریخچه بازی‌های ویدیویی را نگارش کرده‌اند. بدون شک اگر این کنسول‌ها نبودند تاریخ بازی‌های ویدیویی به این صورت شکل نمی‌گرفت و نسل‌های بازی معنا و مفهومی نداشت. برای آشنایی با تاریخچه بازی‌های ویدیویی باید از دروازه کنسول‌ها گذشت و نسل به نسل این تاریخ فن‌آوری را دنبال کرد.
در این مجموعه مقالاتی که خواهید خواند با تاریخچه بازی‌های ویدیویی از بدو تولد آشنا خواهید شد. در این نوشتار سعی بر آن است تا با گفتاری ساده و روان به معرفی و بررسی هر یک از نسل‌های بازی‌های ویدیویی پرداخته و شما را با کنسول‌های آن نسل و مهم‌ترین بازی‌های آن آشنا کنیم. همان‌طور که قبلاً هم اشاره شد، در این مقاله تنها به بازی‌های کنسولی و کنسول‌های هر نسل اشاره خواهیم کرد.
پیدایش یک سرگرمی
هرچند محبوبیت بازی‌های ویدیویی و کنسول‌های بازی از دهه 70 میلادی به بعد شروع شد؛ اما پیدایش بازی‌های ویدیویی و نمونه اولیه کنسول‌ها به سال‌ها قبل از دهه 70 برمی‌گردد. زمانی که در سال 1947 لامپ اشعه کاتدی اختراع شد.
شاید با خودتان فکر کنید که اختراع لامپ اشعه کاتدی (که در تصویر بالا نمونه اولیه آن را مشاهده می‌کنید) چه ربطی به بازی‌ها دارد! با اختراع این لامپ امکان نمایش نقاط نورانی بر روی صفحه‌ای که به فسفر آغشته بود فراهم شد و در نتیجه مهندسین می‌توانستند تصاویر مورد نظر خود را بر روی نمایشگر اشعه کاتدی نشان دهند. شاید بتوان گفت اولین بازی که به این دستگاه ساخته شد، Bertie the Brain باشد که در سال 1950 توسط یک موسسه تحقیقاتی کانادایی توسعه پیدا کرد اما هنوز این بازی با آنچه که ما آن را بازی ویدیویی می‌شناسیم تفاوت داشت. در سال‌های 1951 و 1952 دستگاه‌های دیگری ساخته شد که می‌توان به بازی Draughts در سال 1952 اشاره کرد.
در دوره ابتدای توسعه بازی‌های ویدیویی، تمام بازی‌ها به صورت پروژه‌های تحقیقاتی در مؤسسات و دانشگاه‌های مختلف ساخته می‌شد. یک از مهم‌ترین این پروژه‌ها که در سال 1958 در آزمایشگاه ملی Brookhaven به سرانجام رسید عنوان Tennis for Two بود. این اثر اکنون به عنوان یکی از اولین بازی‌های ویدیویی تاریخ به حساب می‌آید و آن‌قدر محبوب است که حتی نسخه اندروید این عنوان، بازسازی شده و در دسترس کاربران است. در سال 1962 بازی چندنفره Spacewar! توسط «استیو راسل» (Steve Russell) در دانشگاه MIT ساخته و تبدیل به یکی از موردبحث‌ترین آثار ساخته شده در دوران ابتدایی توسعه بازی‌ها شد. این بازی آغازگر دوره جدیدی در بازی‌های ویدیویی شد و تأثیر بسیاری بر محصولات ساخته شده پس از خود گذاشت.
با ورود به دهه 70 میلادی بازی‌های ویدیویی وارد دوران تازه‌ای شدند. توسعه تلویزیون‌ها به سازنده‌ها این امکان را داد که به جای استفاده از دستگاه‌های آزمایشگاهی، از این تجهیزات نوظهور برای نمایش بازی‌های خود استفاده نمایند. در سال 1971 اولین بازی آرکید با عنوان Computer Space توسط «نولان باشنل» (Nolan Bushnell) ساخته شد. این دستگاه اولین سیستم آرکیدی بود که به صورت تجاری و به عنوان یک بازی ویدیویی به بازار عرضه شد. در این دستگاه از سیستم پرداخت سکه‌ای برای انجام بازی استفاده شده بود و بازی موجود در آن نسخه‌ای متفاوت از Spacewar! بود. با فاصله چند سال بعد از عرضه Computer Space به بازار، دومین دستگاه آرکید با عنوان Galaxy Game ساخته شد. این محصول نیز مانند رقیب خود نسخه گسترش‌یافته بازی Spacewar! بود. این پروژه نیز مانند دیگر آثار ابتدایی، یک محصول دانشگاهی بود که در دانشگاه استنورد توسعه پیدا کرد. قیمت دستگاه اولیه در زمان انتشار در حدود 20000 دلار امریکا بود و سیستم بازی آن نیز مبتنی بر انداختن سکه داخل دستگاه بود.
دوران جدید صنعت بازی‌های در حال متولد شدن بود. بعد از فروش عالی Computer Space، نولان باشنل کمپانی آتاری (Atari) را تأسیس و کار برروی پروژه بعدی خود را شروع کرد. «آلن الکورن» (Allan Alcorn) اولین کسی بود که در این کمپانی استخدام شد و کار خود را برروی یک پروژه پیشنهادی شروع کرد. پروژه‌ای که یک بازی پینگ پونگ بود و یک سال بعد از Computer Space و در سال 1972 با عنوان Pong به بازار عرضه شد و بیش از 8000 نسخه فروخت و آغازگر دوره جدید بازی‌های ویدیویی شد.
نسل اول
سال 1972 میلادی سرآغاز اولین نسل از کنسول‌های بازی بود. با ورود تلویزیون به خانه‌ها، کم‌کم مخترعین و فعالان صنعت بازی به این فکر افتادند که دستگاه‌های بازی را روانه خانه مشتریان خود کنند. نخستین کنسول خانگی با نام «مگناوکس ادیسه» (Magnavox Odyssey) به قیمت 100 دلار امریکا (معادل حدودی 585 دلار در سال 2018) به بازار عرضه شد. این کنسول خانگی توسط «رالف بائر» (Ralph H. Baer)، کسی که اکنون به عنوان پدر بازی‌های ویدیویی شناخته می‌شود و یک مهندس تلویزیون بود، توسعه پیدا کرد. بائر مخترعی امریکایی بود که از سال 1968 در حال کار و توسعه برروی این کنسول خانگی با نام رمز Brown Box بود. این کنسول بازی هرچند یک دستگاه الکترونیکی دیجیتال بود ولی برای ارسال تصویر به تلویزیون از مدارهای آنالوگ استفاده می‌کرد. معروف‌ترین بازی که برروی این کنسول خانگی منتشر شد، عنوان Pong بود. کنسول مگناوکس تا سال 1975 توسط تولید کنند اصلی ساخته شد و 350000 واحد فروخت و بعد از آن تا سال 1978 میلادی توسط فیلیپس به بازار عرضه و سپس فروش آن متوقف شد. در این نسل کمپانی نینتندو نیز وارد بازار تولید کنسول شد و دستگاه Color TV-Game را با قیمتی بین 8300 تا 48000 یِن (معادل 122 تا 708 دلار در سال 2018) عرضه کرد. نینتندو توانست در اولین نسل بازی‌های ویدیویی موفقیت چشمگیری به دست آورده و در میان سال‌های 1977 تا 1980 تعداد سه میلیون کنسول را فقط در ژاپن به فروش برساند. نسل اول بازی‌های ویدیویی با توقف تولید Color TV-Game به طور کامل در سال 1980 به پایان رسید و دوره جدیدی از بازی‌های ویدیویی آغاز شد.
Ralph Baer پدر کنسول‌های بازی
نسل دوم
نسل دوم کنسول‌های بازی از سال 1976 میلادی و با عرضه Fairchild Channel F آغاز شد. قیمت این کنسول 169 دلار (معادل 727 دلار در سال 2018) بود و در بازه هشت ساله تولید تا سال 1983 تنها توانست 250000 نسخه به فروش برساند. در این نسل رقابت بین تولیدکنندگان در این صنعت نوظهور افزایش یافت و کنسول‌های متعددی مانند مگناوکس 2 و «اینتلی‌ویژن» (Intellivision) به بازار عرضه شدند. هر کدام از این کنسول‌ها به ترتیب یک میلیون و بیش از سه میلیون نسخه فروختند. در این نسل دو رویداد خاص باعث شد که نسل دوم کنسول‌ها از اهمیت بالایی در تاریخچه این صنعت بدل شود.
اولین رویداد عرضه کنسول افسانه‌ای آتاری 2600 بود که در سپتامبر 1977 با قیمت 200 دلار امریکا (808 دلار در سال 2018) وارد بازار شد. کنسولی که تولید آن تا سال 1992 ادامه داشت و باعث شد لقب طولانی‌مدت ترین نسل بازی‌های ویدیویی به نسل دوم اختصاص یابد. فروش 30 میلیون عددی این کنسول باعث شد با اختلاف زیاد نسبت به دیگر رقبایش به عنوان بهترین کنسول نسل دوم لقب بگیرد. بازی‌های کنسول آتاری برروی کارتریج منتشر شده و بیش از 500 بازی مختلف توسط ناشران برای این کنسول عرضه شد. در این نسل عناوینی مانند Pac Man و Pitfall منتشر شدند که بعدها به نمادی برای صنعت بازی‌های ویدیویی تبدیل گشتند. دومین رویداد منحصر به فرد این نسل عرضه اولین کنسول قابل حمل به معنای واقعی کلمه توسط نینتندو بود. این کمپانی در سال 1980 کنسول بازی Game & Watch را به بازار عرضه کرد. ویژگی این کنسول این بود که بازی‌ها داخل کنسول تعبیه شده بود و برای هر بازی شما باید کنسولی جدید تهیه می‌کردید. عناوین مهمی مانند Mario Bros و Donkey Kong برای این کنسول منتشر شدند و نینتندو تا سال 1990 به تولید این دستگاه هیجان انگیز ادامه داد و موفق شد حدود 43 میلیون واحد از آن را به فروش برساند. هرچند نسل دوم تا سال 1992 به طول انجامید اما عملا در سال 1983 نسل سوم کنسول‌های بازی شروع شد و چندین سال عناوین میان نسلی وارد بازار شدند.
نسل سوم
با گذشتن دوران ابتدایی صنعت بازی‌های ویدیویی، این صنعت نوپا و در سال 1983 وارد نسل سوم و یکی از دوران‌های طلایی بازی‌ها شد. نسلی که به دلی استفاده از پردازنده‌های هشت بیتی به نسل هشت بیتی معروف شد و این آغاز ماجرا بود. نسل سوم تغییرات عمده‌ای نسبت به دوره قبل داشت که موجب شد تفاوت بسیار زیادی با نسل پیشین خود داشته باشد. استفاده از پروسسورهای هشت بیتی، ابداع D-pad برای کنترلرها و افزایش رزولوشن بازی‌ها بخشی از این تغییرات بودند. در سال 1983 کمپانی «سگا» (SEGA) اولین کنسول خود با نام SG-1000 را روانه بازار ژاپن کرد. کنسولی که نتوانست بیش از یک سال در برابر رقیب پرآوازه و قدرتمند خود یعنی Family Computer (FamiCom) یا Nintendo Entertainment System (NES یا همان میکروی معروف در ایران) دوام بیاورد و در سال 1984 از خط تولید خارج شد. کمپانی سگا پس از این شکست بار دیگر شانس خود را امتحان کرد و این بار با عرضه Sega Master System توانست شکست قبل خود را جبران کرده و با قیمت معادل 446 دلار در سال 2018 به رکورد 13 میلیون عدد فروش جهانی دست پیدا کند. کمپانی آتاری که خود سردمدار صنعت بازی‌های ویدیویی بود کنسول آتاری 7800 را در سال 1986 روانه بازار کرد اما نتوانست در برابر رقبای ژاپنی خود عرض اندام کرده و عرصه را به آن‌ها واگذار کرد. نسل سوم نسل کنسول‌های ژاپنی بود و در این میان نینتندو با کنسول NES به عنوان طلایه‌دار این نسل شناخته می‌شود.
کنسول FamiCom در سال 1983 در ژاپن و سپس در سال 1985 در ایالات متحده امریکا روانه بازار شد و سریعاً جای خود را در میان اهل بازی و طرفداران این سرگرمی ناب باز کرد. هرچند کنسول در ابتدای عرضه با مشکلات فنی روبه‌رو شد و تا مرز شکست هم پیش رفت اما با تدابیر سازندگان و برطرف کردن مشکلات به سرعت توانست به عرصه رقابت برگشته و لقب پرفروش‌ترین کنسول تاریخ ژاپن را در پایان سال 1984 به خود اختصاص دهد. این موفقیت باعث شد که نینتندو به فکر انتشار کنسول در امریکای شمالی بیفتد و به همین جهت با کمپانی آتاری وارد مذاکره شد تا از طریق آن‌ها این کنسول را در ایالات متحده منتشر کند. هرچند این توافق به خوبی پیش رفت اما به دلیل مشکلات قانونی Coleco بر سر بازی Donkey Kong و همچنین اخراج مدیرعامل آتاری، این ماجرا به سرانجام نرسید و نینتندو به تنهایی تصمیم به انتشار کنسول FamiCom در امریکا گرفت. تا سال 1986 بازی‌های زیادی برای این کنسول عرضه شده که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به عنوان Super Mario Bros اشاره کرده که نه تنها توانست با فروش 40 میلیون عددی خود به یکی از پرفروش‌ترین بازی‌های نینتندو تبدیل شود، بلکه به نمادی باری این کمپانی و محصولاتش بدل شد. این کنسول افسانه‌ای توانست با رقم 61 میلیون واحد فروش به یکی از پرفروش‌ترین کنسول‌های تاریخ تبدیل شده و به تنهایی به نماد نسل سوم بازی‌های ویدیویی بدل شود. نسلی که در سال 2003 با توقف تولید کنسول NES در ژاپن به پایان رسید.
نسل چهارم
با ورود پردازنده‌های 16 بیتی به بازار، کم‌کم سازندگان کنسول‌های بازی به فکر استفاده از آن‌ها افتادند و در سال 1987 اولین کنسول این نسل با عنوان PC Engine در ژاپن عرضه شد که بعداً در امریکا با نام TurboGrafX-16 به بازار آمد. پردازنده‌های 16 بیتی، صدای استریو، بهبود رنگ‌ها و رزولوشن و استفاده کنترلرهایی با تعداد دکمه‌های بیشتر (بین 3 تا 8 دکمه) از مهم‌ترین ویژگی‌های این نسل بود و علاوه بر تمام این موارد در اواخر نسل قابلیت پشتیبانی از دیسک‌های نوری CD نیز به این کنسول‌ها اضافه شد. اگرچه کنسول PC Engine اولین دستگاه این نسل بود اما در رقابت فروش نتوانست چندان موفق شود و تا سال 1994 که تولید آن متوقف شد تنها توانست 5.8 میلیون عدد دستگاه به فروش برساند. پرفروش‌ترین بازی این کنسول Bonk's Adventure نام داشت.
نسل چهارم ادامه رقابت بین دو کمپانی بزرگ یعنی نینتندو و سگا بود. سگا کنسول افسانه‌ای «سگا مگا درایو» (SEGA Mega Drive یا SEGA Genesis) با قیمت 190 دلار (معادل 375 دلار در سال 2017) و نینتندو کنسول «سوپر نینتندو» (SNES) با قیمت 200 دلار (359 دلار در 2017) را به ترتیب در سال‌های 1988 و 1990 روانه بازار کردند. رقابت این دو غول بازی‌سازی در این نسل بسیار فشرده بود و نینتندو با 49 میلیون عدد و سگا با 30 میلیون واحد فروش توانستند سهم بزرگی از بازار را از آن خود کنند. کمپانی سگا بازی Sonic the Hedgehog را برای رقابت با عنوان Super Mario Bros منتشر کرد و این بازی توانست با فروش 15 میلیون عددی خود تبدیل به پرفروش‌ترین بازی کنسول Mega Drive و یکی از بزرگ‌ترین فرنچایزهای تاریخ بازی‌های ویدیویی شود. در مقابل کمپانی نینتندو با تکیه به سابقه چندین ساله خود عناوین پرفروشی مانند Super Mario World، Donkey Kong Country و Super Mario Kart را منتشر کرد.
یکی از اتفاقات جالبی که در نسل چهارم رخ داد، انتشار کنسول قدرتمند و البته گران قیمت Neo Geo توسط کمپانی ژاپنی SNK بود. این کنسول که اساساً بر مبنای سیستم‌های آرکید ساخته شده بود در سال 1991 با قیمت سرسام آور 400 دلار (720 دلار 2017) به بازار آمد. به دلیل استفاده از پردازنده‌های قوی‌تر در این کنسول، عناوین منتشر شده برای آن از جلوه‌های دیداری فوق‌العاده‌ای برخوردار بودند که هر بازیکنی را مات و مبهوت خود می‌کردند. پرفروش‌ترین بازی این کنسول لوکس عنوان Samurai Shodown محصول SNK بود که یک بازی مبارزه‌ای زیبا با جلوه‌های دیدنی بود.
دیگر اتفاق هیجان انگیزی که در این نسل و به یمن پیشرفت فن‌آوری رخ داد، عرضه کنسول‌های قابل حمل توسط کمپانی‌های بزرگ صنعت بازی‌سازی بود. کمپانی آتاری کنسول Atari Lynx را در سال 1989 به بازار عرضه داشت و توانست تا سال 1995 حدود 3 میلیون عدد از این دستگاه را بفروشد. کمپانی NEC کنسول TurboExpress را در سال 1990 منتشر کرد و تا سال 1994 نتوانست بیش از 1.5 میلیون واحد به فروش برساند. کمپانی سگا نیز در سال 1990 به این رقابت وارد شد و با عرضه Sega Game Gear و به کمک فرنچایزهای محبوب خود مانند Sonic توانست تا سال 2001 به فروش قابل توجه 11 میلیون عددی دست پیدا کند. تمام این اعداد و ارقام در برابر فروش خیره‌کننده کنسول قابل حمل نینتندو مانند کاهی در برابر کوه است! کمپانی نینتندو در سال 1989 کنسول Game Boy را ابتدا با صفحه نمایش سیاه و سفید و سپس با صفحه رنگی به بازار عرضه کرد. کنسولی که تبدیل به یکی از پرفروش‌ترین کنسول‌های تاریخ صنعت بازی شد و تا زمان توقف تولید خود در سال 2003 تعداد خیره کننده 118 میلیون واحد کنسول را فروخت. نینتندو با عرضه این کنسول جایگاه خود را در رقابت‌های نزدیک این صنعت مستحکم کرد و فاصله چشمگیری با رقبا در عرضه کنسول‌های قابل حمل پیدا کرد. عنوان Tetris معروف‌ترین و پرفروش‌ترین بازی این کنسول است که توانست به فروش شگفت انگیز 30 میلیون نسخه دست پیدا کند.
نسل چهارم با تمام فراز و نشیب‌هایش و با انتشار مجموعه‌ای از بهترین عناوین تاریخ صنعت بازی‌های ویدیویی سرانجام در سال 2004 با توقف تولید Neo Geo به پایان رسید ولی هنوز خاطرات آن دوران طلایی در اذهان مردم دنیا باقی مانده است.
نسل پنجم
پنجمین نسل از بازی‌های ویدیوی و کنسول‌ها با ورود تکنولوژی‌های جدید و شگفت‌انگیز به این صنعت آغاز شد. مهم‌ترین ویژگی این نسل کوچ بازی‌سازان از بازی‌های دو بعدی به سمت بازی‌های سه بعدی بود و از همین رو این نسل به دوران سه بعدی (3D) معروف شد. استفاده از پردازنده‌های 32 و 64 بیتی، درایوهای نوری، کیفیت تصویری SD با رزولوشن‌های 480 و 576 و انیمیشن‌های سه بعدی از پیش رندر شده از مهم‌ترین ویژگی‌های نسل پنجم بود.
نسل پنجم در اکتبر سال 1993 با عرضه کنسول گران قیمت 3DO به بازار آمریکای شمالی آغاز شد. کنسول 3DO محصول مشترک چندین کمپانی مانند «پاناسونیک» و EA بود. قیمت 700 دلاری این دستگاه (1186 دلار در سال 2017) باعث شد که این کنسول خانگی بیشتر از اینکه یک وسیله بازی باشد به کالایی لوکس تبدیل شود و در نتیجه در رقابت با دیگر شرکت‌ها نتواند بیش از دو میلیون دستگاه در سراسر جهان بفروشد. پرفروش‌ترین بازی این کنسول نه چندان موفق عنوان Gex بود که توانست با فروش یک میلیون نسخه‌ای سهم اندکی از بازار را برای این کمپانی تازه وارد به دست آورد. سرانجام تولید 3DO در سال 1996 متوقف شد و این کنسول لوکس نتوانست بیش از سه سال در رقابت باقی بماند.
درست یک ماه بعد از انتشار 3DO، کمپانی آتاری جدیدترین کنسول خود را با نام Atari Jaguar روانه بازار کرد. بر خلاف 3DO این کنسول آتاری هنوز از کارتریج به عنوان رسانه بازی استفاده می‌کرد و همین موضوع باعث شد که به سرعت عرصه رقابت را به 3DO و درایوهای نوری واگذار کند و بعد هم با ورود دیگر رقبا، حسابی از غافله عقب بماند. آتاری تمام تلاش خود را کرد و انواع ترفندها مانند کاهش قیمت و افزودن دستگاه جانبی درایو نوری را به کار برد تا بتواند به مسابقه تجاری بازگردد ولی افسوس که فاصله‌اش با رقبا آن‌قدر زیاد بود که هیچ‌کدام از آن ترفندها افاقه نکرد. نسل پنجم برای کمپانی آتاری نسلی تلخ و دردناک بود. فروش کمتر از 250 هزار کنسول باعث شد نه تنها خط تولید این کنسول در سال 1996 متوقف شود، بلکه کمپانی آتاری در اثر بحران ایجاد برای همیشه از صحنه رقابت سخت‌افزاری کنسول‌های بازی کنار رفت و آتاری در سال 1996 به تاریخ پیوست.
کمپانی سگا و نینتندو به رقابت خود در این نسل ادامه دادند اما اوضاع برای سگا چندان بر وفق مراد نبود. این کمپانی کنسول «ساترن» (Saturn) را در سال 1994 با قیمت 400 دلار (معادل 642 دلار 2017) روانه بازار کرد و به دلیل همین قیمت بالا در رقابت با دیگر شرکت‌ها دچار مشکل بزرگی شد. این کمپانی تا سال 2000 میلادی به تولید ساترن ادامه داد و توانست بیش از 9 میلیون دستگاه بفروشد که هرچند نسبت به کمپانی‌های آتاری و 3DO رقم بهتری بود، ولی در برابر رقیب دیرینه و رقیب تازه‌وارد خودش حرفی برای گفتن نداشت. در مقابل کمپانی نینتندو با عرضه Nintendo 64 و با تکیه بر فرنچایزهای محبوبی که داشت توانست موفقیت قابل توجهی به دست آورد. کنسول N64 از پردازنده‌ی 64 بیتی استفاده می‌کرد و به دلیل استفاده از کارتریج به جای درایو نوری توانست در سال 1996 با قیمت بسیار کم 200 دلار (معادل 312 دلار 2017) پا به عرضه رقابت گذاشته و در نهایت به تعداد فروشی بیش از 32 میلیون دستگاه دست پیدا کند؛ مانند نسل‌های گذشته این بار هم ماریو برگ برنده کنسول نینتندو بود و عنوان Super Mario 64 با فروشی معادل 11.62 میلیون نسخه توانست لقب پرفروش‌ترین بازی N64 را به خود اختصاص دهد. سرانجام در سال 2003 تولید این کنسول متوقف شد.
داستان نسل پنجم به همین‌جا ختم نمی‌شود. این نسل شاهد ورود یک کمپانی ژاپنی دیگر به عرصه ساخت بازی‌های ویدیویی بود. کمپانی که به سرعت مسیرهای پیشرفت را طی کرد و به نمادی در صنعت بازی در جهان بدل شد. شرکت «سونی» (Sony) در سال 1994 کنسول «پلی‌استیشن» (Playstation) را با قیمت 300 دلار (482 دلار 2017) روانه بازار کرد. کنسولی که هم از درایو نوری بهره می‌برد و هم در برابر رقبایش قیمت کمتری داشت. جامعه جهانی سریعاً از این کنسول تازه‌وارد استقبال کرد به طوری که در عرض شش ماه فروش پلی‌استیشن از مرز 2.5 میلیون عدد گذشت. پلی‌استیشن که بعدها با نام PS1 و PS One (نسخه کوچک‌تر مدل اصلی) شناخته شد تبدیل به نمادی برای صنعت بازی شد و توانست فرنچایزها و استودیوهای بسیاری را به این صنعت معرفی کند. معرفی کنترلر DualShock از دیگر تحولاتی بود که پلی‌استیشن پدید آورد و ساختار کنترلی بازی‌های سه بعدی را دگرگون کرد. پرفروش‌ترین عنوانی که برای این کنسول منتشر شد عنوان Gran Turismo بود که بیش از 10 میلیون نسخه فروخت. پلی‌استیشن و سونی سال‌های طلایی را سپری کردند و سرانجام خط تولید کنسول PS1 با فروشی بیش از 102 میلیون دستگاه در سال 2006 میلادی متوقف شد و نسل پنجم بازی‌های ویدیویی با تمام فراز و نشیب‌هایش به پایان رسید.
نسل ششم
بازی‌های ویدیویی روز به روز از نظر گرافیکی و تکنولوژی ساخت پیشرفت می‌کردند و سخت افزار کنسول‌های نسل پنجمی به سختی جوابگوی آن‌ها بود، از طرفی حجم داده‌های این عناوین رو به افزایش بود و CD رسانه مناسبی برای این حجم از اطلاعات نبود. تمام این محدودیت‌ها و عطش سازندگان و بازیکنان برای گرافیک پیشرفته‌تر باعث شد که کنسول‌های بازی در سال 1998 وارد نسل ششم خود شوند. مهم‌ترین ویژگی این نسل ظهور دیسک‌های حجیم DVD بود که باعث شد بازی‌های با حجم بسیار بیشتر را بتوان بر روی آن‌ها ذخیره کرد.
کمپانی سونی در این نسل به موفقیت‌های به دست آمده در نسل قبل ادامه داد و این بار کنسول پلی‌استیشن دو (PS2) را به بازار عرضه کرد. پلی‌استیشن دو به قیمت 300 دلار (426 دلار 2017) در سال 2000 منتشر شد. به لطف موفقیت چشمگیر کنسول پلی‌استیشن در نسل پنجم، PS2 نیز با اقبال عمومی بسیار خوبی مواجه شد و با ارائه مجموعه‌ای از بهترین فرنچایزهای تاریخ توانست به فروش فوق‌العاده 155 میلیون عددی دست پیدا کند. با این رقم، پلی‌استیشن دو، پرفروش‌ترین کنسول تاریخ بازی‌های ویدیویی لقب گرفت و هنوز هم رکورد فروش آن دست نیافتنی است. علاوه بر اینکه بازی Grand Theft Auto: San Andreas با بیش از 17 میلیون نسخه به پرفروش‌ترین بازی این کنسول بدل شد، بلکه عناوین انحصاری پر مخاطبی مانند God Of War، Jak and Daxter و Ratchet and Clank نیز برای این کنسول افسانه‌ای منتشر شدند که هر کدام در تاریخچه بازی‌های ویدیویی به عنوان نماد صنعت حساب می‌شوند. سرانجام در سال 2013 تولید این کنسول تاریخی متوقف شد و به خاطره‌ها پیوست و نسل ششم نیز در همین نقطه به پایان رسید.
بر خلاف سونی، نسل ششم برای سگا نسل خوبی نبود و مانند آتاری باعث شد که این کمپانی نیز از رقابت خارج شود. نسل ششم پایان تولید کنسول‌های سگا بود و آخرین کنسولی که این کمپانی به بازار عرضه کرد، کنسول «دریم‌کست» (Dreamcast) در سال 1998 بود. کنسولی 200 دلاری (294 دلار 2017) که از قابلیت‌های آنلاین و اینترنت بهره می‌برد و از زمانه خودش جلوتر بود. هرچند عناوین پرفروشی مانند Sonic Adventure برای این کنسول منتشر شد و 2.5 میلیون نسخه فروخت، ولی این باعث نشد که دریم‌کست شکست نخورد و کمپانی سگا را با بحران مواجه نکند. کنسول دریم‌کست در سال 2001 از خط تولید خارج شد و سگا تنها توانست 9 میلیون عدد از این کنسول به فروش برساند.
هرچند اوضاع نینتندو در این نسل بهتر از رقیب دیرینه‌اش بود ولی در نهایت نتوانست بیش از 21 میلیون عدد کنسول «گیم کیوب» (GameCube) در این نسل بفروشد. گیم کیوب در سال 2001 با قیمت 200 دلار روانه بازار شد و تا سال 2007 به فروش خود ادامه ادامه داد. عنوان Super Smash Bros. Melee با بیش از هفت میلیون نسخه فروش پرفروش‌ترین بازی این کنسول شد هرچند ماریو و دوستانش نتوانستند کمک چندانی به فروش گیم کیوب بکنند.
نسل ششم هرچند برای نینتندو نسل خوبی نبود و سگا آن را با شکست تمام کرد؛ اما شاهد ورود غول بزرگ نرم افزاری دنیا به این صنعت بود. کمپانی مایکروسات کنسول Xbox را در سال 2001 روانه بازارهای امریکای شمالی کرد. کنسول قدرتمندی که با قیمت 300 دلار (415 دلار 2017) منتشر شد و توانست بیش از 24 میلیون عدد بفروش برساند. مهم‌ترین ویژگی کنسول Xbox بعد از قدرت سخت افزاری آن، کنترلر عجیب و بزرگ آن بود که به عنوان یکی از بدترین طراحی‌های کنترلر در صنعت بازی‌های ویدیویی شناخته می‌شود. با این حال به دلیل عدم تقارن آنالوگ استیک‌های این کنترلر، عملاً کنترل بازی‌های شوتر کنسولی به طرز اعجاب‌آوری بهبود پیدا کرد و با انتشار عناوین Halo برای این کنسول فصل جدیدی در بازی‌های شوتر اول شخص کنسولی آغاز شد. این موضوع باعث شد که عنوان Halo 2 بتواند به پرفروش‌ترین بازی این کنسول تبدیل شده و بیش از هشت میلیون نسخه بفروشد.
در این نسل، نینتندو دوباره به بخش کنسول‌های قابل حمل جان تازه‌ای بخشید. این کمپانی که در عرصه رقابت کنسول‌های خانگی عقب افتاده بود، در سال 2001 کنسول دستی Game Boy Advanced را به بازار عرضه کرد. کنسول قدرتمندی که از کارتریج به عنوان رسانه بازی استفاده می‌کرد و قابلیت پشتیبانی از نسل قبل یعنی بازی‌های Game Boy را نیز داشت. با انتشار این کنسول و به دلیل طول عمر بالای باتری آن و کیفیت گرافیکی بازی‌های منتشر شده برای آن به سرعت مورد استقبال قرار گرفت و توسط منتقدین مورد تحسین واقع شد و توانست تنها در اولین هفته عرضه در بازارهای امریکا، بیش از 500 هزار کنسول به فروش برساند. نینتندو با عرضه GBA و نسخه‌های متفاوت آن به موفقیت بالایی در نسل دست پیدا کرد و توانست بیش از 81 میلیون کنسول GBA را در سراسر جهان عرضه کند. کنسول گیم‌بوی ادونس سرانجام در سال 2010 از خط تولید نینتندو خارج شد.
نسل هفتم
با ورود مایکروسافت به صنعت بازی‌های ویدیویی و پیشرفت خیره‌کننده فن آوری در قرن 21، این حوزه شاهد تحولات بزرگی بود که آغاز آن در سال 2005 میلادی با عرضه کنسول Xbox 360 توسط مایکروسافت بود و در این زمان نسل هفتم کنسول‌های بازی آغاز شد. از میان تمام کمپانی‌هایی که زمانی به تولید کنسول می‌پرداختند، تنها نینتندو، سونی و مایکروسافت باقی مانده بودند. سه کمپانی قدرتمندی که هر کدام به پشتوانه طرفداران خود آماده پیروزی در این رقابت نفس‌گیر بودند. به جرئت می‌توان گفت نسل هفتم بازی‌های ویدیویی، یکی از بهترین نسل‌هایی بود که بازیکنان در سراسر دنیا تجربه کردند. (به عقیده نویسنده نسل هفتم بهترین نسل و نسل طلایی بازی‌های ویدیویی است) هفتمین نسل از بازی‌های ویدیویی مملو بود از نوآوری‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری. بسیاری از فرنچایزهای محبوب نسل‌های قبل در این دوره به بهترین شکل ادامه پیدا کرده و فرنچایزهای جدیدی به بازار عرضه شدند و بازیکنان در سراسر دنیا از تجربه آن‌ها لذت بردند.
در نسل هفتم با پیشرفت‌های فن آوری اینترنت، بازی‌های آنلاین تبدیل به بخش مهمی از صنعت بازی‌سازی شدند. کمپانی‌های مایکروسافت و سونی با ارائه سرویس‌های «لایو» (Xbox Live) و «شبکه پلی‌استیشن» (Playstation Network یا به اختصار PSN) فصل جدیدی از شبکه‌های اجتماعی بازی محور و بازی‌های آنلاین را آغاز کردند. طراحی داشبوردهای کاربری کنسول‌ها و امکانات مختلف مانند آواتار، پروفایل اختصاصی و تروفی و اچیومنت از مهم‌ترین ویژگی‌هایی بود که باعث می‌شد کاربران روز به روز به این سرویس‌ها تمایل پیدا کرده و از آن استفاده کنند.
یکی دیگر از مهم‌ترین ویژگی‌های نسل هفتم، عرضه کنترلرها و سخت‌افزارهایی بود که با استفاده از حرکت بدن و دست بازیکن، کاراکترهای بازی قابل کنترل بودند. تجهیزات و حسگرهای حرکتی به سرعت جای خود را در میان خانواده‌ها باز کردند. کمپانی نینتندو کنسول جدید خود به نام Wii بر پایه کنترلرهای حرکتی طراحی کرد و همین موضوع باعث فروش چشمگیر این کنسول شد. سونی و مایکروسافت نیز کنترلر Move و سنسور «کینکت» (Kinect) را به بازار عرضه کردند و سهم قابل توجهی از فروش این بخش را به دست آوردند. با کمک این فن‌آوری‌ها، کنسول‌های خانگی دوباره به میان خانواده‌ها بازگشتند و همه سنین از بازی‌های حرکتی آن لذت بردند.
مایکروسافت در سال 2005 کنسول Xbox 360 را با قیمت 300 دلار به بازار عرضه کرد. کنسولی که حاصل بازطراحی نسخه قبلی Xbox بود. اصلاحات انجام شده بر روی کنترلر Xbox باعث شد که کنترلر Xbox 360 به عنوان یکی از بهترین کنترلرهای تاریخ بازی‌های ویدیویی شناخته شود. رسانه مورد استفاده در این کنسول دیسک نور DVD 9 بود که تقریباً ظرفیت دو برابر دیسک‌های قبلی را داشت. هرچند در ابتدای کار، کنسول‌های Xbox 360 با مشکلات سخت‌افزاری مختلفی مانند «چراغ قرمز» (Red Ring of Death یا RROD) مواجه شد ولی توانست به سرعت و با ارائه نسخه‌های جدید Xbox 360 بر این مسئله فائق آمده و بتواند در این نسل به فروش چشمگیر 84 میلیون کنسول دست پیدا کند. مایکروسافت با عرضه عناوین انحصاری جذاب مانند Halo و Gears of War توانست در این نسل نامی برای خود دست و پا کرده و پا به پای کهنه‌کاران این صنعت پیش برود. کنسول Xbox 360 سرانجام در سال 2016 از خط تولید خارج شد.
در نقطه مقابل کمپانی سونی در سال 2006 کنسول پلی‌استیشن سه را با قیمت گزاف 500 دلاری به بازار عرضه کرد و همین موضوع باعث شد شروع خوبی در نسل هفتم نداشته باشد. هرچند گذشته ثابت کرده بود که معمولا کنسول‌های گران قیمت محکوم به شکست هستند ولی سونی با استفاده از فن‌آوری‌های پیچیده در ساخت PS3 و همچنین استفاده از دیسک‌های Blu-Ray (BD) با حجمی بالاتر از 25 گیگ باعث شد که قیمت هنگام عرضه این کنسول بسیار بالا باشد. علاوه بر این مشکلات سخت افزاری ابتدای نسل نیز گریبان این کنسول را گرفت و بسیاری از دستگاه‌های PS3 با مشکل چراغ زرد (Yellow Light of Death یا YLOD) مواجه شدند. تمام این مشکلات باعث شد سونی در ابتدای نسل از رقبای خود عقب بیافتد اما در نهایت با کاهش قیمت 100 و 200 دلاری کنسول، ارائه سرویس رایگان PSN و عرضه بازی‌های انحصاری بسیار زیبا مانند Uncharted، The Last of Us، Killzone و God of War 3 توانست به رقابت بازگردد و در نهایت به فروش 80 میلیون عددی در زمینه کنسول دست پیدا کند.
نینتندو اما در نسل هفتم مسیر متفاوتی را انتخاب کرد بود. این کمپانی در سال 2006 کنسول Wii را با قیمت 250 دلار منتشر کرد و با تمرکز بر بازی‌های حرکتی توانست خانواده‌های بسیاری را در سراسر دنیا به خود جذب کند. عرضه عناوین انحصاری دیدنی مانند Mario، Zelda و Kirby و انتشار بازی‌های حرکتی فراوان از مهم‌ترین عوامل موفقیت این کنسول بازی نینتندو بودند. تولید Wii تا سال 2017 ادامه یافت و نینتندو بیش از 101 میلیون عدد از این کنسول را فروخت و به موفقیت چشمگیری دست پیدا کرد.
نینتندو در زمینه کنسول‌های قابل حمل نیز در این نسل موفق بود و با عرضه Nintendo DS در سال 2004 به قیمت 150 دلار توانست به رکورد خیره‌کننده فروش 154 میلیون عدد کنسول دست پیدا کند. سونی نیز کنسول Playstation Portable (PSP) را در سال 2004 با قیمت 200 دلار منتشر کرد. سونی در اولین حضور خود در بخش کنسول‌های قابل حمل و با ارائه بازی‌های انحصاری، زیبا و دیدنی توانست به موفقیت بسیار خوبی دست پیدا کند و بیش از 80 میلیون عدد PSP را در سراسر جهان به فروش برساند. کنسول‌های NDS و PSP در سال 2014 از خط تولید خارج شدند. نسل طلایی هفتم سرانجام در سال 2017 به پایان رسید و این در حالی بود که این نسل توانست بسیاری از بهترین لحظات دنیای بازی را برای بازیکنان به ارمغان بیاورد.
نسل هشتم
نسلی که در آن به سر می‌بریم، نسل هشتم کنسول‌های بازی است. نسلی که انتظار می‌رفت بعد آن دوران طلایی به بهترین شکل ممکن ادامه پیدا کند؛ اما این اتفاق رخ نداد. نینتندو با عرضه کنسول Wii U نتوانست موفقیتی به دست آورد و تنها با فروش حدود 13 میلیون عدد از این کنسول، تولید آن را در سال 2017 متوقف کرد. با این اوصاف نینتندو باز هم با تکیه بر خلاقیت و طرفداران پر شور و سابقه طولانی که داشت در سال 2017 کنسول نینتندو سوییچ را عرضه کرد که تا کنون توانسته است به فروشی بیش از 14 میلیون دستگاه برسد و شاید این نسل را به شکل بهتری تمام کند. مایکروسافت با عرضه Xbox One و اجباری کردن استفاده از کینکت برای این کنسول و انجام اشتباهات مکرر باز هم خاطرات نسل ششم را زنده کرد و با تمرکز بیش از حد بر روی سرویس‌های مختلف نتوانست در بخش سخت افزاری به موفقیت چشمگیری دست پیدا کند. در این میان وضعیت کمپانی سونی از دیگر رقبا بسیار بهتر است. این کمپانی با عرضه کنسول پلی‌استیشن چهار (PS4) و به مدد عناوین انحصاری و جذب مخاطبین بسیار توانسته است تا کنون بیش از 70 میلیون کنسول به فروش برساند.
با ظهور تلفن‌های هوشمند و به‌ویژه سیستم عامل اندروید، اوضاع کنسول‌های قابل حمل چندان در این نسل خوب نیست. نینتندو کنسول Nintendo 3DS را به بازار عرضه کرد که تا کنون توانسته بیش از 70 میلیون عدد بفروشد که این آمار نسبت و دوره‌های موفقیتی در حدی متوسط محسوب می‌شود. سونی اما وضعیتی به مراتبی بدتر داشته و با عرضه کنسول Playstation Vita نتوانسته به موفقیتی دست پیدا کند.
تمرکز بیش از حد کمپانی‌های سازنده بر مسائل جانبی مانند واقعیت مجازی، رزولوشن و سرویس‌های آنلاین باعث شد که کمپانی‌ها در این نسل کنسول‌های میان نسلی مختلفی را عرضه کرده و استودیوها به جای تمرکز بر ساخت بازی، روی سرویس‌ها و خدمات آنلاین و پرداخت‌های درون برنامه‌ای تمرکز کرده‌اند. نسل هشتم با تمام مشکلاتش در جریان است و بازیکن‌ها از عناوین منتشر شده در آن لذت می‌برند و شاید دوباره در نسل آینده، بازیکنان تجربه یک نسل طلایی را داشته باشند.
پ.ن: این نوشتار در اردیبهشت سال 97 در یک وبسایت داخلی منتشر شد و امروز دیدم انتشار آن در این فروم هم خالی از لطف نیست و آن را بدون هیچ آپدیتی دوباره اینجا منتشر کردم
Google